Fazla Mesai

Emeğin Karşılığı “Fazla Mesai”

Bir işçinin fazladan çalıştığı her saat için emeğinin karşılığını alması gerekiyor. Fazla mesai ücreti de işçilere bu imkânı sunuyor. Peki, bu önemli konu hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir? 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Nedir? 

Fazla çalışma (Fazla Mesai), iş kanunun belirlediği çerçeve kapsamında haftalık 45 saati aşan çalışmalara deniyor.  4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre bir iş yerinde haftalık mesai saati en fazla 45 saattir, aksi karar alınmadığı sürece 45 saatlik çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine bölünerek uygulanıyor. Elbette taraflar arasında her güne ayrı mesai süreleri de kararlaştırılabiliyor. Her ne şekilde gerçekleştirilirse gerçekleştirilsin bir işyerindeki personelin haftalık 45 saati aşan çalışması fazla mesai olarak adlandırılıyor ve bu çalışmanın sonucunda da belli bir ücrete tabii tutuluyor.   

Fazla mesai kendi içinde ikiye ayrılıyor. Birincisi, haftalık 45 saatlik sürenin üzerindeki çalışmayı kapsayan ‘’Fazla Çalışma’’. İkincisi ise ‘’Fazla Sürelerle Çalışma’’. Örneğin bir iş yerinde bir hafta içerisinde 55 saat çalışıldıysa, 45 saati aşan 10 saat fazla mesai olarak nitelendiriliyor. Ancak bir işyerinin haftalık çalışması 45 saatten az ise, mesela 40 saat ise, 45 saat çalışılan haftada 5 saatlik fazladan çalışma fazla sürelerle çalışma olarak adlandırılıyor. 

Fazla mesai yapan işçinin buna karşılık ödeme talep edebilmesi için mesaisini ispat edebiliyor olması gerekiyor.  

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl İspatlanır? 

Fazla çalışma yaptığını iddia eden çalışan fazla mesaisini ispat etmekle yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro, sahteliği tespit edilene kadar kesin delil niteliği taşıyan bir kanıt olarak karşımıza çıkıyor. Yine işyeri içerisindeki kayıtlar, işyerine giriş ve çıkışları gösteren belgeler ve işyerindeki iç yazışmalar da fazladan mesai yapıldığına dair delil niteliği taşıyor. Yazılı belge olmaması durumunda taraflar tanık göstererek de sonuca varabiliyor. Burada önemli nokta tanıkların tarafsız bir tutum sergiliyor olmalarıdır. 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Nasıl Hesaplanır? 

İş Kanun bir işçinin günde en fazla 11 saat çalışabileceğini belirtiyor. Günlük 7,5 saat çalışan bir kişi 3,5 saatlik bir fazladan mesai yapabiliyor. Toplamına bakacak olursak bir işçi yılda en fazla 270 saat fazladan mesai yapabiliyor. 

Bir gün içerisindeki fazladan çalışılan her saat, normalde bir saatlik mesainin 1,5 katı olarak hesaplanıyor.  Bu durum fazla çalışmayı kapsıyor. Eğer fazla sürelerle çalışma yapıldıysa normal saatlik ücretin 1,25 katı hesaplanarak ücretlendirme yapılıyor. 4857 sayılı İş Kanunu Madde 41 uyarınca, fazla çalışma sonucunda her saat %50 zamlı olurken, fazla sürelerle çalışmada her bir saat %25 zamlı olacak şekilde ödeniyor. 

  • İşçi bir haftada 50 saat çalışmış olsun. İşçi ücreti de 7,500 lira olsun. 
  • Bir aylık çalışmanın saatlik değerini hesaplayabilmek için aylık ücreti 225’e bölmek gerekiyor. 

Saatlik Ücret: 7,500 / 225 = 33,33 TL 

  • Fazla çalışma kapsamında %50 zamlı saatlik ücret bulunuyor. 

%50 Zamlı Saatlik Ücret: 33,33 x 1,5 = 49,99 TL 

  • Fazla mesai ücreti için fazla mesai yapılan toplam saat ile saatlik fazla mesai ücreti çarpılıyor. 

Fazla Çalışma Saati: 50 – 45 = 5 

10 x 49,99 = 499,9 TL fazla çalışma ücreti ödenir. 

Fazla çalışma yönetmeliğince fazla çalışma sürelerinde yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat olarak hesaplanıyor. Fazla mesai ücretinin zamanında ödenmemesi durumunda 4857 İş Kanunu’nun 34. Maddesi gereğince bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz ile ödeme yapılması istenmekte. 

Fazla Çalışma (Mesai) Ücreti Zamanaşımı Süresi 

Fazla mesai ücreti alacak işçinin bu hakkını belirli bir süre aralığında talep etmesi gerekiyor, talep etmediği zaman bu hakkı zaman aşımına uğruyor ve hakkını kaybediyor. Fazla mesai ücreti beş yıllık zamanaşımına tabii tutuluyor. Bu beş yıllık süreç, fazla mesai ücretinin ödenmesi gerektiği zamandan itibaren başlıyor. Doğal olarak zamanaşımı süresi yapılan her çalışma için ayrı ayrı belirleniyor.  

Elbette 18 yaşından küçükler, kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlar ve birtakım sorunları olan kişiler fazladan mesai yapamıyor ve dolayısıyla da bu kişiler fazla mesai ücretinden yararlanamıyor. 



İnsan Kaynakları alanında tüm planlama ve süreçler hakkında çözümler sunan HRplan, kurulum gerektirmeden tüm platformlar üzerinden erişilebilen yeni nesil insan kaynakları yazılımıdır.

Özellikler

Bize Ulaşın

Created by Hipposoft