Her vatandaşın emeklilik zamanını ve şartlarını öğrenmesi gereklidir. Çalışma hayatımızın başlarında önemini idrak edemesek de emeklilik ömrümüzün belirli bir kısmından sonra düzenli bir gelir ile refah düzeyimize katkıda bulunmasını bekleriz ve ne zaman emekli olacağımızı belirleyen belli şartlar, yöntemler ve istisnalar vardır.
Emeklilik Kaça Ayrılır?
Emeklilik temel olarak yaşlılık emekliliği ve malulen emeklilik olmak üzere ikiye ayrılır. Yaşlılık emekliliğinde destek primi ödeyerek çalışmaya devam edilebilir ancak çalışamayacak boyutta iş gücünden düşmek anlamına gelen maluliyete bağlı emeklilik durumunda emekli maaşından feragat edilmeden çalışılamaz.
4A, 4B,4C ve 4D nedir?
Yasa değişikliğiyle beraber SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı gibi kavramların yerini SGK kapsamında yer alan 4A, 4B, 4C VE 4D aldı. Eski sistemde SSK’ya prim ödeyenleri kapsayan 4A SGK sistemidir ve sigortalı olarak bir iş yerinde çalıştığımız zaman bu sistem üzerinden işlem yaptırabiliriz ve sistemin haklarından faydalanabiliriz. 4B eski adıyla BAĞ-KUR olarak bilinir. BAĞ-KUR belli bir memuriyeti olmayan, sözleşmeli, bağımsız ya da kendi adına kurduğu işlerde çalışanların prim ödeyerek güvenliğini sağlamasıydı ancak kanun değişiminin ardından SGK için bu tanım yetersiz kalmaktadır. Kariyer meslekleri dışında kalan, KPSS gerektiren meslekleri kapsar. 4C ise bir yıldan az süreli veya mevsimlik hizmeti kapsayan ve sözleşmeli çalışan kişiler içindir. Son olarak 4D, diğerlerinin dışında kalan, belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan işçileri, 6 aydan az sözleşmelere sahip geçici işçilik yapanlar içindir.
SGK Emeklilik Şartları
İşe giriş tarihiniz önemli olmak üzere, bir süre sigortalı olarak çalışmak SGK’dan emekli olmanın en gerekli koşuldur. Aynı zamanda SGK’ya belirli süre prim ödemeniz ve emeklilik yaşınıza (erkek 60, kadın 58) ulaşmanız gerekiyor. Emeklilik yaşı cinsiyete bağlı olarak değişim göstermekte. Sigortalılık süresi erkeklerde 25, kadınlarda 20 yıl’dır.
Sigortalılık Süresi Nasıl Hesaplanır?
Tahsis talep tarihinden yani aylık maaş için yazılı istekte bulunan tarih ile ilk işe başlanılan tarihin farkı alınarak hesaplanır. Ancak 08.09.1999 tarihinden sonra işe giren erkekler için sigortalılık süresi geçerli değildir. Bunun yerine 7000 günün dolması ve 60 yaşın tamamlanması gerekir. 1 Mayıs 2008 ve sonrasında sigortalı olan veya olacaklar için prim gün sayısı 7200 gündür. Emeklilik yaşlarının tespiti de 7 bin 200 günü tamamladıkları/tamamlayacakları zamana göre belli edilir.
Emeklilik Hesabı ve Emekli Maaşı İçin Üç Önemli Tarih
Mutlaka gün, ay ve yıl olarak girmeniz gereken doğum tarihi, ilk kez sigortalı olduğunuz tarih ve özellikle emekli maaşınızı belirleyen prim ödeme gün sayınız. Bu üç tarih de gerekli tüm koşulları karşılamadığı sürece emekli olmanız mümkün değildir. Toplu ödeme veya maaş ödemesi alma seçeneğiniz mevcuttur.
Bireysel Emeklilik Nedir?
Aylık bütçenizden bir miktar parayı bireysel emeklilik sistemine yatırmanız gerektiren bireysel emeklilik, emeklilik gelirine ek bir gelir sağlayan özel ödenek sistemidir. İkinci bir emeklilik hakkı elde ederek çalışma hayatınıza yakın bir gelir elde etme imkanınız olabilir. Sizin özelleştirebildiğiniz bu sistemde emeklilik adına 10 yıl boyunca sistemde bulunmalı ve en az 56 yaşında olmanız gerekmektedir.
EYT Nedir? Kimleri İlgilendiriyor?
Sigortalılık süresi ve prim ödemenin yanı sıra 8 Eylül 1999’da 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için şartlarının yanına bir de yaş şartı getirildi. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların yeni şartlara entegrasyonundan doğan ve ana kaynağı SGK’nın bazı stratejilerinin dengesizliğine dayandığı düşünülen bir EYT problemi ortaya çıktı. Problemin kapsamı doğru belirlenerek; şartlara ve mali boyutlara uygun şekilde yapılacak yeniden düzenlenmeler beklenmekte. EYT ile ilgili bazı talepler 1999 yılından önce işe başlayanların o dönemki kurala göre emekliliklerini gerçekleştirebilmeleri ve EYT 4A kesintisi yaşamamalarıdır.
Emeklilik Şartlarında Tereddütleri Olanlar Ne Yapmalı?
Bağlı olduğunuz Sosyal Güvenlik Merkezine müracaat ederek size bildirilecek olan yazılı koşulları dikkate almanız gerekir.
Emeklilik, var olan koşullar ve bulunduğunuz konum doğrultusunda doğru bir planlama gerektiren ve bazı dönemlerde radikal değişikliklerle karşınıza çıkabilen bir statüdür. Yeni gelişmeler, fırsatlar ve istisnalar karşısında bilgi sahibi olmalı ve yapmamız gerekenleri bilmeliyiz.
