2024 Yılının İşsizlik Ödeneğinde Son Durum
İşsiz kalmış sigortalı çalışanlar için bir gelir kapısı niteliği taşıyan işsizlik ödeneği pek çok insanın mağduriyetini gidermekte yardımcı oluyor. 2024 yılı için asgari ücretin 17.002 lira olarak belirlenmesi sonucunda gözler işsizlik ödeneğinin ne kadar olacağına çevrildi. Peki, işsizlik ödeneğinde yaşanan son gelişmeler nelerdir?
İşsizlik Ödeneği Nedir?
İşsizlik ödeneği, 1999 yılında 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile ilk kez yürürlüğe girmiş olup; sigortalı çalışanların işsiz kalmaları sebebiyle uğradıkları gelir kaybını en aza indirgemeyi hedefleyen ödemeye deniyor. Bu ödeme kişiye belirli bir süreliğine yapılıyor.
Bu işsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için de birtakım koşulları yerine getirmek gerekiyor. Koşullar ise şöyle: Kişinin kendi istek ve arzusu dışında işsiz kalmış olması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olması ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvurmuş olması.
Ülkemizde çalışma iznine ve bir hizmet akdine sahip olan yabancılarda, işsizlik sigortası primi ödenmesi ve diğer koşulları sağlamaları halinde işsizlik ödeneği alabiliyor. Ancak emekliler bu imkândan faydalanamıyor çünkü emekli olmuş çalışanlardan işsizlik sigortası primi kesilmiyor, onun yerine sosyal güvenlik destek primi kesiliyor.
İşsizlik Ödeneğinin Süresi
Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği veriliyor.
İşsizlik Ödeneği Ne Kadar ve Nasıl Hesaplanır?
Elbette asgari ücretin artmasıyla işsizlik ödeneği de yükseliyor. Peki işsizlik ödeneğinde son durum nedir? 2024 yılında en düşük işsizlik maaşı 7.940 lira, en yüksek işsizlik maaşı ise 15.880 lira oldu.
İşsizlik ödeneğinin ne kadar olduğu kadar nasıl hesaplanacağı da merak konusu. Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prim esas kazançları dikkate alınarak hesaplanıp günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanıyor. İşsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçmiyor.
Peki işsizlik ödeneği vergiye tabi mi? İşsizlik ödeneğinde damga vergisi hariç herhangi bir vergilendirme ya da kesinti yapılmıyor. Aynı zamanda işsizlik ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemiyor.
İşsizlik Ödeneğine Nasıl Başvuru Yapılır?
Başvuru yapacak çalışanlar; hizmet akdinin feshinden itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a şahsen ya da https://www.turkiye.gov.tr/issizlik-odenegi-basvurusu internet adresi üzerinden başvurularını gerçekleştirebilirler. İnternet ortamında gerçekleştirilecek başvurularda, başvuru dışında herhangi bir belge ya da evrak teslim edilmesine gerek duyulmuyor. İŞKUR’a şahsen başvuru yapacakların ise nüfus kâğıtları, işten ayrılış bildirgeleri ve işsizlik ödeneği dilekçeleriyle birlikte başvurularını yapmaları gerekiyor. Yapılan kontroller sonrasında kişinin ödeneği kazanıp kazanmadığı açıklanıyor. PTT’ye, genel itibarı ile her ayın ilk haftasında yatırılan paralar, kişiler tarafından kimliklerini ibraz etmeleri halinde ödeniyor. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödeniyor.
İşsizlik Ödeneğinin Kesildiği Durumlar
Pek çok kişin faydalandığı bu hizmet, çeşitli sebepler yüzünden kesilebiliyor. İŞKUR tarafından teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedilmesi, çalışma hayatını inceleyen ve denetleyen müfettişlerce veya kamu idarelerinin denetim elemanları tarafınca yapılan denetimlerde işsizlik ödeneği aldığı dönemde kayıt dışı olarak çalıştığı tespit edilmesi durumlarında kişinin hak etmiş olduğu işsizlik ödeneği kesiliyor.
Önemli bir nokta da ödeneği yeniden başlatma durumu. Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabiliyor.